5 Bước thực hiện đánh gia rủi ro (Risk assessment)

Quá trình này không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho con người mà còn giảm thiểu thiệt hại về kinh tế và hiệu quả trong mọi lĩnh vực. Đánh giá rủi ro ở mỗi tổ chức có những tên gọi khác nhau, có thể là RA (risk assessment) hay HIRA (Hazard identification & risk asessment) hay HIRAC (Hazard identification, risk asessment & control)... Ở mỗi tổ chức có thể có những phương pháp tiếp cận khác nhau và các bước thực hiện khác nhau tuy nhiên đều đưa đến một mục đích chung như đã nói. Trong khuôn khổ bài viết này, hseinfo.top đưa ra 5 bước cơ bản để thực hiện đánh giá rủi ro một cách hiệu quả.

1. Nhận Diện Mối Nguy (Identify Hazards)

Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong đánh giá rủi ro là nhận diện các mối nguy tiềm ẩn. Mối nguy có thể là bất kỳ yếu tố nào có khả năng gây hại cho con người, tài sản, môi trường hoặc quá trình hoạt động. Mối nguy gắn liền với từng bước thực hiện công việc.

Cách thực hiện:

• Quan sát và kiểm tra môi trường làm việc, thiết bị, quy trình hoạt động.

• Thu thập thông tin từ nhân viên, người lao động, tài liệu hoặc các bên liên quan.

• Sử dụng dữ liệu từ các sự cố trước đây hoặc từ ngành công nghiệp tương tự.

• Phân tích các yếu tố như hóa chất, máy móc, điện, nhiệt độ, áp suất, hoặc các yếu tố tâm lý xã hội.

Ví dụ: Trong một nhà máy sản xuất, mối nguy có thể là máy móc không được bảo trì, hóa chất độc hại, hoặc sàn nhà trơn trượt.

2. Xem Xét Người Bị Ảnh Hưởng (Determine Who Might Be Harmed)

Sau khi nhận diện các mối nguy, bước tiếp theo là xác định những người có thể bị ảnh hưởng, ảnh hưởng như thế nào. Điều này bao gồm nhân viên, khách hàng, nhà thầu, hoặc thậm chí là cộng đồng xung quanh.

Cách thực hiện:

• Phân loại nhóm người có nguy cơ bị ảnh hưởng (ví dụ: công nhân vận hành máy, nhân viên văn phòng, người qua đường).

• Xem xét các yếu tố như tuổi tác, giới tính, tình trạng sức khỏe, hoặc kinh nghiệm làm việc của họ.

• Đánh giá mức độ tiếp xúc với mối nguy (thường xuyên, không thường xuyên, hoặc tạm thời).

Ví dụ: Trong hoạt động vận hành xe nâng hàng, khi xẩy ra sự cố va chạm, người vận hành xe có thể bị ngã ra khỏi khoang điều khiển và người đi bộ xung quanh có thể bị thương nặng do xe nâng hàng va chạm vào.

3. Ước Lượng Rủi Ro (Evaluate Risks)

Ở bước này, bạn cần ước lượng mức độ rủi ro dựa trên khả năng xảy ra sự cố và mức độ nghiêm trọng của hậu quả.

Cách thực hiện:

• Xem xét mức độ nghiêm trọng của hậu quả.

• Xem xét khả năng xẩy ra sự cố.

• Phân tích các biện pháp hiện có để kiểm soát rủi ro.

• Sử dụng ma trận rủi ro để đánh giá và lựa chọn mức độ rủi ro (thấp, trung bình, cao).

Ví dụ: Cùng một hoạt động vệ sinh, việc sử dụng hóa chất như Cồn sẽ mang đến rủi ro cháy và sức khỏe cao hơn việc sử dụng nước để vệ sinh.

4. Đưa Ra Biện Pháp Kiểm Soát (Implement Control Measures)

Sau khi thực hiện ước lượng rủi ro, bước tiếp theo là đưa ra các biện pháp kiểm soát để giảm thiểu hoặc loại bỏ rủi ro.

Cách thực hiện:

Áp dụng các biện pháp kiểm soát theo thứ tự kiểm soát ưu tiên (Hierarchy of Controls) từ cao đến thấp sau:

1. Loại bỏ mối nguy (Elimination).

2. Thay thế mối nguy hoặc giải pháp giảm rủi ro (Substitution).

3. Sử dụng biện pháp kỹ thuật (Engineering Controls).

4. Sử dụng biện pháp hành chính (Administrative Controls).

5. Sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE).

Đảm bảo các biện pháp được thực hiện phù hợp với quy định pháp luật và tiêu chuẩn an toàn.

Ví dụ: Để giảm rủi ro cháy khi vệ sinh bằng cồn, có thể thay thế cồn bằng hóa chất tẩy rửa khác phù hợp và ít nguy hại về an toàn, sức khỏe và không gây cháy.

5. Xem Xét Lại Đánh Giá và Ghi Nhận (Review and Record)

Bước cuối cùng là xem xét lại quá trình đánh giá rủi ro và ghi chép lại kết quả. Điều này giúp đảm bảo rằng các biện pháp kiểm soát đang hoạt động hiệu quả và cập nhật khi cần thiết.

Cách thực hiện:

• Kiểm tra lại quá trình đánh giá nhằm tránh bỏ sót và ước lượng đúng rủi ro

• Xem xét các biện pháp kiểm soát bổ sung nếu hiệu quả giảm thiểu rủi ro chưa ở mức chấp nhận được (ALARP)

• Ghi chép chi tiết quá trình đánh giá và các biện pháp đã thực hiện để làm cơ sở cho các lần đánh giá sau.

• Thường xuyên kiểm tra và đánh giá lại các mối nguy và biện pháp kiểm soát.

• Cập nhật đánh giá khi có thay đổi trong quy trình, thiết bị, hoặc môi trường làm việc.

Ví dụ: Sau khi lắp đặt hệ thống thông gió mới, cần đánh giá lại xem hệ thống có hiệu quả trong việc giảm thiểu khí độc hay không. Hoặc hệ thống thông gió có thể làm phát sinh thêm mối nguy về tiếng ồn.